تجربه استفاده از ESRI CityEngine در تهیه طرح جامع شهر ناصریه عراق

در سال 2007، وزارت شهرداری ها و امور عمومی کشور عراق (MMPW) طی قراردادی مسئولیت توسعه طرح جامع شهر ناصریه در جنوب عراق را به یک شرکت مهندسین مشاور انگلیسی بنام Garsdale Design Limitedو گروه برنامه ریزان عراقی واگذار کرد. هدف اصلی این پروژه برنامه ریزی برای ساخت خانه های مسکونی و تجاری و اداری جدید و زیر ساخت های شهری و انتقال فاضلاب و تأمین سیستم های آبرسانی مورد نیاز 30 سال آینده این شهر بود.کشور عراق در سال های اخیر دوران سختی را گذرانده و همین امر باعث گردیده که جنگ ها و تحریم ها و دیگر غفلت های انجام شده در گذشته آثار خود را در شهر های عراق به وضوح نشان دهند.کمبود سرمایه گذاری در زمینه زیر ساخت ها و همچنین فقدان نیرو های متخصص و عدم برنامه ریزی مناسب برای توسعه شهری باعث گردیده که بسیاری از شهر های عراق در وضعیت نامطلوبی قرار گیرند، ولی سقوط رژیم صدام حسین (دیکتاتور پیشین عراق) باعث بوجود آمدن فرصت های جدیدی برای بازسازی و احیای شهر های فرسوده و غالباٌ تاریخی عراق شد.ناصریه (به عربی: الناصریة‎)‏ مرکز استان ذ‌یقار چهارمین شهر بزرگ عراق است. این شهر در ۳۷۰ کیلومتری جنوب شرقی بغداد و در ساحل رود فرات واقع شده‌است. ویرانه‌های شهر باستانی اور در نزدیکی این شهر قرار دارد.جمعبت این شهر ۵۶۰۲۰۰ نفر است. بیشتر مردم ناصریه مسلمان شیعه هستند ولی اقلیت بزرگی از مندایی‌ها و سنیان نیز در این شهر زندگی می‌کنند. این شهر تا سال ۱۹۵۱ جمعیت بزرگی از یهودیان را نیز در خود جای داده‌ بود. پس از شورش ۱۹۹۱ بسیار از خانواده‌ها در این شهر به‌دست نیروهای صدام حسین کشته شده و بسیاری نیز به دیگر کشورها پناهنده شدند. شرکت Garsdale Design یک شرکت کوچک مهندسین مشاور با سابقه 7 ساله، در زمینه معماری و طراحی و برنامه ریزی شهری و مشاور خرید و فروش و بازسازی املاک مسکونی و تجاری و اداری کوچک و بزرگ درکامبریا کشور انگلستان می باشد. 5 نفر اعضای اصلی این شرکت در واقع اعضای یک خانواده هستند(پدر، مادر، پسر، دختر و داماد خانواده) که همگی آنها دارای تجربیات فراوانی در زمینه های مختلف معماری و شهرسازی و GISمی باشند. به عنوان نمونه می توان به پدر خانواده یعنی آقای دریک هارتلی 67 ساله اشاره کرد که دارای سابقه 35 ساله کاری در بریتانیا و شمال آفریفا و امارات متحده عربی و کویت وعمان و… می باشد و در حال حاضر نیز به عنوان استاد دانشگاه در دانشگاه های منچستر و لیورپول می باشد اشاره کرد و یا پسر خانواده آقای الیوت هارتلی،با داشتن مدرک تحصیلی GIS از دانشگاه دورهام انگلیس و داشتن 10 سال سابقه کاری در زمینه های مرتبط با GIS و سه بعدی سازی طرح های جامع شهری و یکی از سخنرانان برگزیده شرکت Esri در اجلاس های سالانه این شرکت در ردلندز کالیفرنیا و دبی و… اشاره کرد. افراد این شرکت دارای تجربیات فراوانی در فعالیت های مربوط به پروژه های بزرگ شهری در خاورمیانه و بخصوص کشورهای حاشیه خلیج فارس می باشند، و شاید همین مسئله دلیل اصلی انتخاب این شرکت کوچک انگلیسی از طرف مسئولین عراقی بوده باشد. آقای دریک هارتلی می گوید که برنامه ریزی برای طرح جامع یک شهر در وضعیت عادی دارای پیچیدگی های فراوانی می باشد، ولی در شهر های عراق این پیچیدگی ها و مشکلات چندین برابر بود بخصوص پس از سقوط رژیم صدام حسین در سال 2003، ما شاهد شهر تاریخی ناصریه ای بودیم که به علت فقدان سرمایه گذاری در بخش زیر ساخت های شهری و نبود نیروهای بومی متخصص از نظر فنی در منطقه کار را برای ما و همکاران عراقیمان برای انجام هر گونه برنامه ریزی برای آینده این شهر را بسیار سخت می نمود، برای همین ما در ابتدا سعی کردیم با انجام هماهنگی های لازم به برخی از افراد گروه همکار عراقی ما در این پروژه که از برنامه ریزان عراقی بودند و مسئول اصلی کار های زمینی و نقشه برداری و فتوگرامتری و… این پروژه بودند را در لیورپول انگلستان آموزش های لازم را به آنها بدهیم، در این مرحله از کار ما متوجه یک مسئله بزرگی شدیم، که آن عدم آشنایی کامل ما به زبان عربی و عدم آشنایی گروه عراقی با زبان انگلیسی بودیم. برای همین ما در خیلی از مواقع از Google Translate برای فهم یکدیگر استفاده می کردیم، که البته همین مسئله در بعضی مواقع باعث بوجود آمدن مشکلاتی هم می شد(مثلاً اختلاف در اسامی نام گذاری ستون هایی مربوط به لایه های مختلف). اعضای فعال انگلیسی و عراقی پروژه تهیه طرح جامع شهر ناصریه عراق رای اجرای این پروژه ابتدا تصاویر ماهواره ای شهر ناصریه تهیه شد و با ژئورفرنس کردن آن با نقاط کنترل زمینی و دیگر کار های نقشه برداری (از جمله باز ترسیم) نقشه وضع موجود شهر تهیه شد، همچنین مطالعه وسیعی در مورد امکان بازبینی استاندارد های موجود تهیه طرح های جامع شهر های عراق که اکثرآً در دهه 80 میلادی توسط شرکت های مشاور لهستانی انجام شده بود، صورت گرفت. آقای دریک هارتلی می گوید که به علت کوچک بودن شرکت و محدود بودن نفرات شرکت، خودش بار ها مجبور به انجام ترسیمات Cad ی و تهیه گزارشات بوده است. همچنین وی مسئول امور مربوط به کامپیوتری شرکت بوده و همچنین مسئولیت بروزرسانی شبکه های اجتماعی شرکت(Facebook,Linkedin,..) را نیز بر عهده داشته است. آقای الیوت هارتلی نیز که مسئول اصلی کارهای سه بعدی سازی پروژه بوده، می گوید که هدف از تهیه طرح جامع شهر ناصریه کمک به برنامه ریزان شهری شهر ناصریه بود که بتوانند یک الگوی رشد پایدار با چشم انداز 30 ساله را در تمام بخش های ( خصوصاً کالبد شهر ) برای این شهر آماده سازند. نمونه ای از طرح های سه بعدی آماده شده توسط شرکت مشاور ه گفته آقای الیوت هارتلی کارشناسان شرکت GDL که سابقه طولانی در استفاده از نرم افزار های مربوط به اطلاعات مکانی داشتند، به این نتیجه رسیده بودند که اکثر این نرم افزار ها علاوه بر زمان بر بودن در نهایت کار نمی توانستند خواسته های اصلی طراحان و کارفرمایان را برآورده سازند، به همین منظور کارشناسان این شرکت برای اولین بار تلاش به استفاده از نرم افزار CityEngine شرکت Esri کردند که با ادغام این نرم افزار سه بعدی ساز با نرم افزار ArcGIS توانستند آنچه را که مسئولین MMPW از آنها در مورد طرح جامع شهر خواسته بودند را برآورده سازند. آقای الیوت می گوید اگر بخواهیم از مزایای عمده CityEngine که در این پروژه استفاده شد به موارد زیر اشاره کرد: • سهولت استفاده از داده های GIS ی در محیط CityEngine. • امکان جابجایی های مداوم محیط کاری از محیط ArcGIS با محیط CityEngine بوسیله کدنویسی با زبان برنامه نویسی Python. به گونه ای که هر وقت لازم بود آنالیزی بر روی داده ها انجام شد از محیط ArcGIS استفاده می شد و اثر و نتایج آن در محیط CityEngine به نماش در می آمد(مثلاً پیش بینی طغیان رودخانه فرات و آبگرفتگی معابرشهر) سهولت در اضافه کردن تغییرات و داده های جدید در پروژه در حین اجرا که توسط کارفرمایان و یا همکاران عراقی در لحظه آخر اعلام می شد. • امکان سه بعدی سازی به صورت واقع گرایانه و سازگار با محیط با استفاده از المان ها و عناصر شهری بومی منطقه(استفاده از گونه های خاصی ازدرختان خرما و یا نمایش دیش های ماهواره بر روی منازل مناطق مسکونی) • امکان استفاده از مشخصات ارتفاعی بستر زمینی که شهر بر روی آن واقع شده بود و تهیه نقشه پهنه بندی ارتفاع ساختمان ها در محلات مختلف شهر. • افزایش سرعت و دقت ترسیمات از چند روز به چند ساعت نسبت به نرم افزار های دیگر از قبیل Sketch Up. • امکان انجام گزارش گیری های کامل و جامع و تهیه نقشه های آماده چاپ و تهیه ویدیو های با کیفیت بالا از گشت و گذار مجازی کاربران در فضای سه بعدی شهر.

---

لینکهای مفید:
چیست؟ GIS
خدمات GIS شرکت آرمان ژئوماتیک